در شرایطی که مصرف بنزین رکوردهای تازهای ثبت میکند و ناترازی انرژی هر روز شدیدتر میشود، دولت همچنان از اصلاحات واقعی در بخش حملونقل و برقیسازی ناوگان طفره میرود؛ تا زمانی که ارادهای جدی در دولت برای برقیسازی ناوگان، آزادسازی واردات خودروهای کممصرف و توسعه زیرساخت شارژ وجود نداشته باشد، نه نرخ سوم بنزین راهحل مبنایی است و نه سهمیهبندی و نه هیچ طرح دیگری.
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران پویا؛ مسئله بنزین در کشورمان به بخش مهمی از سیاستهای اقتصادی و اجتماعی گره خورده است.
افزایش مصرف، ناترازی در ظرفیت تولید و فشار واردات در سالهای اخیر نشان داده که ثبات صوری قیمت، بیشتر از آنکه نشانه مدیریت باشد، نتیجه ترس مزمن از تصمیمگیری است.
طبق آخرین دادههای شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، مصرف بنزین در تابستان امسال به بیش از 134 میلیون لیتر در روز رسیده که حدود 14 میلیون لیتر بیش از ظرفیت تولید است.
واردات روزانه بیش از 20 میلیون لیتر بنزین، ایران را از یک صادرکننده بالقوه به واردکننده ثابت سوخت تبدیل کرده است.
در چنین شرایطی، دولت همچنان تأکید دارد تصمیمی درباره افزایش قیمت بنزین نگرفته است؛ موضعی که در ظاهر آرامبخش است اما در عمل تنها ادامهدهنده وضع موجود است.
تجربه آبان 98 همچنان یک سایه سنگین بر سیاستگذاری سوختی کشور است و همین نگرانی، هرگونه اصلاح ساختاری را به تعویق انداخته است.
بخش مهم بحران بنزین نه به قیمت، بلکه به «ساختار مصرف» بازمیگردد؛ ساختاری که طی سالهای متمادی با ممنوعیت واردات خودروهای کممصرف، هیبریدی و برقی، و سپردن بازار به خودروسازان انحصاری داخلی شکل گرفته است.
خودروهای تولید داخل چند برابر میانگین جهانی سوخت مصرف میکنند و از نظر استاندارد ایمنی و فناوری سالها عقبترند اما با قیمتی فروخته میشوند که مردم در بازار جهانی میتوانند با آن خودروهای روز دنیا را خریداری کنند. نتیجه این سیاستها، اتلاف روزانه میلیونها لیتر بنزین و افزایش وابستگی به واردات است.
بررسیها نشان میدهد که آزادسازی واردات خودروهای هیبریدی و برقی با تعرفه صفر درصد میتواند مصرف بنزین را ظرف چند سال تا 50 درصد کاهش دهد؛ راهکاری که عملاً به دلیل تعارض منافع و رانتهای گسترده در ساختار صنعت خودرو، سالهاست مسکوت مانده است.
هشدار مجلس: مردم مقصر نیستند؛ ناوگان فرسوده و سیاستهای اشتباه بحران را ساختهاند
مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس، در نشست اخیر این کمیسیون تأکید کرده که مشکل اصلی در مصرف سوخت، مردم نیستند بلکه فرسودگی ناوگان و نبود زیرساخت مناسب حملونقل عمومی دلیل اصلی بحران است.
او با اشاره به میانگین عمر بالای 15 سال ناوگان اتوبوسرانی و وجود بیش از 50 هزار خودروی سنگین بالای 20 سال، هشدار داده که این فرسودگی هم مصرف سوخت را بالا برده و هم آلودگی هوا را تشدید کرده است.
یوسفی میگوید: شهرداریها توان نوسازی ناوگان را ندارند و قیمت اتوبوس از چندصد میلیون به 12 تا 13 میلیارد تومان رسیده است. در این شرایط، بدون حمایت دولت، نه حملونقل عمومی توان توسعه دارد و نه کاهش مصرف سوخت امکانپذیر است.
او با تأکید بر ضرورت حرکت به سمت خودروهای برقی و غیرفسیلی توضیح میدهد که قیمت تاکسی برقی امروز حدود یک میلیارد و 800 میلیون تومان است و بدون یارانه، مردم هرگز قادر به خرید آن نیستند.
یوسفی میگوید تا وقتی حملونقل عمومی ارزان و قابلاعتماد نباشد، نمیتوان انتظار داشت مردم از خودروی شخصی صرفنظر کنند.
ترکیب دادههای مصرف، مواضع دولت و هشدارهای کارشناسان مجلس یک تصویر روشن بهدست میدهد: بنزین در ایران نه به دلیل محدودیت منابع، بلکه بهخاطر بنبست سیاستگذاری و ادامه انحصار در بازار خودروی کشورمان به بحران تبدیل شده است.
تا زمانی که ارادهای جدی برای برقیسازی ناوگان، آزادسازی واردات خودروهای کممصرف و توسعه زیرساخت شارژ وجود نداشته باشد، نه نرخ سوم بنزین راهحل مبنایی است و نه سهمیهبندی و نه هیچ طرح دیگری.
انتهای پیام/