وزارت نیرو و صمت باید اقدامات متعدی را کاهش مصرف برق انجام می‌دادند که یکی از ساده‌ترین این اقدامات، جایگزینی کولرهای آبی و گازی پرمصرف رایج با کولرهای گرید A بوده اما هیچ اقدام خاصی برای این مسئله که به تنهایی می‌توانست تا 15 هزار مگاوات باعث کاهش مصرف برق شود، انجام نشده است! اما چرا وزارت نیرو نسبت به اجرای اقدامات حداقلی تکلیف قانونی خود برای صرفه‌جویی کاملا بی‌اعتنا بوده است؟! در این گزارش به این سؤال مهم و کلیدی پاسخ داده‌ایم ...
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بحران ناترازی در صنعت برق کشور که در ابتدای دولت چهاردهم حدود 20 هزار مگاوات برآورد شده بود، در تابستان 1404 به نقطه‌ای خاموشیهای پیاپی بخش خانگی و صنعت رسید.
خاموشیهای تابستان امسال تنها به صنعت و تولید محدود نشد و بسیاری از شهروندان از اختلال جدی به دلیل خاموشی‌ها در زندگی روزمره خود خبر دادند؛ از از کار افتادن وسایل برقی خانگی گرفته تا مشکلات در مراکز درمانی، آموزشی و حمل‌ونقل عمومی؛ قطعی‌های مکرر برق حتی بر فعالیت اینترنت و شبکه‌های ارتباطی هم اثر گذاشت و نارضایتی گسترده اجتماعی را رقم زد.
برخی کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که ادامه این روند، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در ایران را با مانع جدی روبه‌رو خواهد کرد؛ به باور آنها، نبود برق پایدار به معنای نبود تضمین برای تولید مستمر است و همین مسئله باعث می‌شود صنایع بزرگ و حتی واحدهای کوچک تولیدی، برنامه توسعه خود را متوقف کنند.
بی‌عملی وزارت نیرو در اجرای مصوبه‌های قانونی و وعده‌های علنی، پای وزیر نیرو را به مجلس باز کرد و اکنون پای سازمان بازرسی و دیگر نهادهای نظارتی را نیز به ماجرا باز شده است.
این ناترازی‌ها باعث شد، مردم در کلان‌شهرهایی مانند تهران روزانه حدود 2 ساعت و در شهرهای کوچک‌تر تا 4 ساعت با قطعی برق مواجه شوند. بخش صنعت کشور نیز از این وضعیت جا نماند و کارخانه‌ها در طول هفته، دست‌کم 2 روز با قطعی کامل برق مواجه هستند؛ رخدادی که خسارت‌های جدی به تولید و اشتغال وارد کرده است.
عباس علی‌آبادی؛ وزیر نیرو در دوم بهمن 1403 و در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای بخش خصوصی مدعی شده بود: «امسال به فضل الهی و ان‌شاءالله فکر می‌کنم تقریبا ما ناترازی را برای سال آینده (404) برطرف خواهیم کرد!»
در حالیکه وزیر نیرو در آن دیدار بر روی "ساخت نیروگاه‌های جدید" برای حل مشکل خاموشی‌ها تاکید کرد اما رهبر انقلاب در همان دیدار به صراحت و روشنی متذکر شدند که این خاموشی‌ها باید از مسیر «صرفه‌جویی» به صفر برسد!
اما همین تذکر صریح رهبری به علی‌آبادی تا به امروز به‌هیچ عنوان از سوی او شنیده و اجرا نشده به گونه‌ای که همین عدم پیگیری مسئله "صرفه‌جویی" در بدنه وزارت نیرو و البته در راس آن یعنی توسط شخص وزیر نیرو در نهایت خاموشیهای مکرر امسال را رقم زد!
در روزهای گذشته و با نزدیک شدن به فصل پاییز و کاهش نسبی دما، وزیر نیرو گفت: با کاهش دمای هوا، خاموشی‌ها به حداقل خواهد رسید!!
این اظهارات عجیب وزیر نیرو موجی از انتقادات افکار عمومی و طنز فعالان فضای مجازی را در پی داشت.
منتقدان با اشاره به این ضرب‌المثل فارسی که "از کرامات شیخ ما این است که عسل خورد و گفت شیرین است!" می‌گویند وزات نیرو در طول یک سال گذشته، حداقل وظایف و تکالیف قانونی خود برای کاهش مصرف و جلوگیری از خاموشی‌ها را انجام نداه است و عملا وزیر نیرو "منتظر آمدن فصل پاییز و کاهش دما بوده" تا به مدد تغییر فصل و کاهش طبیعی دما، خاموش‌ها چاره شود!
بر اساس تکلیف قانونی، وزارت نیرو و وزارت صمت مکلف بوده‌اند با همکاری سازمان ملی استاندارد، تولید و عرضه لوازم برقی پرمصرف از جمله کولرهای آبی و گازی قدیمی را متوقف کنند و بازار را به سمت محصولات با رده انرژی A و فناوری‌های نوین سوق دهند که همین اقدام ساده بر اساس تمام برآوردها می‌توانست تا 15 هزار مگاوات مصرف برق کل کشور را کاهش دهند و عملا خاموشی‌ها به صفر برسد!
دولت و به صورت مشخص، وزارت نیرو و صمت باید اقدامات متعدی را کاهش مصرف برق انجام می‌دادند که یکی از ساده‌ترین این اقدامات، جایگزینی کولرهای آبی و گازی پرمصرف رایج در خانه‌ها و بازار با گرید A بوده است اما هیچ اقدام خاصی برای این مسئله مهم انجام نشده است.
متاسفانه این تکلیف قانونی بسیار مهم و حیاتی که به تنهایی می‌توانست خاموشیهای کشور را علاج کند، تا به امروز روی زمین مانده و نه‌تنها تولید و واردات کولرهای پرمصرف آبی و گازی ادامه دارد بلکه عمده کالاهای موجود در بازار از نسل قدیم و بسیار پرمصرف با گرید فاجعه E و پایین‌تر هستند!
اگر همین قانون به‌درستی اجرا می‌شد، دست‌کم 10 تا 15 هزار مگاوات مصرف برق کشور کاهش می‌یافت و کشور هرگز با خاموشیهای گسترده امسال مواجه نمی‌شد؛ به گونه‌ای که معاون وزیر نیرو پیش از این به صراحت اعتراف کرده بود: "اگر موتور‌های حدود 20 میلیون کولر آبی موجود در کشور پربازده شود و استاندارد آنها ارتقا یابد، حدود 5000 مگاوات در محل مصرف و 10 هزار مگاوات در محل تولید صرفه جویی انرژی به همراه خواهد داشت."
بر اساس بررسی‌های میدانی و مطالعات انجام شده، صرفاً با جایگزینی کولرهای آبی و گازی فعلی با "کولرهای فوق کم‌مصرف BLDC" می‌توان به راحتی تا 15 هزار مگاوات از مصرف برق کشور را کاهش داد!
ظاهراً برای شخص وزیر نیرو، چاره کار صرفاً در ساخت نیروگاه‌های جدید تعریف شده و مسئله حیاتی "صرفه‌جویی" و آزاد کردن 15 هزار مگاوات برق از این طریق که نیاز به منابع مالی خاصی هم ندارد، به هیچ عنوان محلی از اعراب ندارد!
این کم‌کاری و ترک فعل وزیر نیرو از چشم نمایندگام مردم نیز به دور نماند و این مسئله مهم، پای علی‌آبادی را به مجلس کشاند.
محمدباقر قالیباف؛ رئیس مجلس در جلسه علنی 11 شهریور خطاب به وزیر نیرو که برای پاسخگویی درباره ترک‌فعل‌هایش به مجلس احضار شده بود، گفت: «چرا با وجود هشدارها درباره کاهش بارش‌ها و افت منابع آبی، در پایان زمستان ذخایر به درستی برآورد نشد؟»
محسن زنگنه؛ از دیگر نماینده مجلس نیز با اشاره به ظرفیت بخش خصوصی برای صرفه‌جویی مصرف برق در سطح کشور متذکر شد: «چراغ‌های روشنایی هزار مگاوات برق مصرف می‌کنند و بخش خصوصی آماده است در این حوزه 80 درصد صرفه‌جویی کند یعنی دولت می‌تواند بدون هزینه، 800 مگاوات صرفه‌جویی داشته باشد اما این کار انجام نمی‌شود!»
این نماینده مجلس در یک افشاگری قابل تامل درباره نوع اقدام شخص وزیر نیرو در حوزه خاموشی‌ها گفت: اختصاص ارز دولتی به افرادی با سوابق مشخص و مبهم برای واردات پنل‌های خورشیدی، در حالیکه قیمت‌های ارز تخصیص یافته 38 تا 70 هزار تومان متفاوت است، زمینه‌ساز سوء‌استفاده‌های مالی و اقتصادی گسترده شده است؛ قانون می‌گوید دولت باید از طریق صرفه‌جویی و افزایش بهره‌وری مشکل ناترازی را حل کند، 7 تا 9 هزار مگاوات مصرف کولرهای آبی کشور است؛ بخش خصوصی می‌تواند این مصرف را به 5.4 هزار مگاوات کاهش دهد که بودجه حدود 2 میلیارد دلاری برای این کار لازم است اما وزارت نیرو 3 برابر این مبلغ را برای واردات پنل‌های خورشیدی اختصاص داده است!
قطعاً در زمینه ناترازی‌ها کوتاهی‌هایی صورت گرفته
اما در همین رابطه، رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم از ورود این نهاد به مسئله خاموشی‌ها و ترک‌فعل وزای نیرو و صمت خبر داد و گفت: «قطعا در زمینه ناترازی‌ها کوتاهی‌هایی صورت گرفته که رسیدگی خواهد شد. برنامه‌های دولت قبل و دولت چهاردهم نیز اخذ شده تا روشن شود چه قصوری رخ داده است.»
در پایان باید گفت که آنچه امروز در حوزه خاموشی‌ها مقابل چشمان 85 میلیون ایرانی است نه کمبود آب و منابع سوخت فسیلی و نه حتی ناتوانی مدیریت است بلکه اوضاع متاسفانه مربوط به مسئله "تعارض منافع" می‌شود! به این معنا که کل خاموشیهای گسترده‌ای که امسال در بخش صنعت و خانگی کشورمان شاهد بودیم به دلیل 20 هزار مگاوات کمبود برق بوده است که دقیقا معادل همین میزان کمبود برق، 2 وزارت نیرو صمت با چند اقدام ساده و اجرای صرفه‌جویی، می‌توانستند کل ناترازی برق و خاموشی‌ها را به صفر برسانند.
اما ظاهراً در اجرای "صرفه‌جویی" هیچ رانت و منفعت مالی برای برخی تصمیم‌گیران امر وجود ندارد و صرفاً "توسعه نیروگاهی" است که می‌تواند برای آنها شیرین و خواستی باشد!
انتهای پیام/