باشگاه خبرنگاران پویا؛ کاهش بی‌سابقه نفوذ آمریکا در آفریقا، فرصت‌های جدیدی برای قدرت‌های غیرغربی، به‌ویژه چین و روسیه، ایجاد کرده است. این تحولات می‌تواند بستری برای تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آفریقایی و مقابله با سلطه‌گری غرب فراهم کند.
در سال‌های اخیر، شاهد کاهش چشمگیر نفوذ و حضور آمریکا در آفریقا بوده‌ایم که این تغییرات به‌طور مستقیم نشان‌دهنده‌ی افول قدرت واشنگتن در این قاره است. رقبای این کشور همچون چین و روسیه، با استراتژی‌های هوشمندانه و سرمایه‌گذاری‌های کلان، به سرعت جای آمریکا را در بسیاری از کشورهای آفریقایی پر کرده‌اند.
این تحولات نه‌تنها وضعیت ژئوپلیتیکی آفریقا را تغییر داده است، بلکه تهدیدات جدی را برای منافع آمریکا در این منطقه به‌وجود آورده است. با روی کار آمدن دونالد ترامپ و نوسانات اقتصادی که آمریکا در آن دوران تجربه کرد، این کشور به سرعت بخش عمده‌ای از ظرفیت‌های خود را در آفریقا از دست داد.
بسیاری از تحلیل‌گران و مقامات سابق آمریکایی بر این باورند که این روند می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به تهدیدی برای موجودیت آمریکا در آفریقا تبدیل شود. آنها هشدار می‌دهند که اگر آمریکا نتواند در این منطقه باقی بماند، قدرت‌های رقیب به‌ویژه چین و روسیه، از این خلأ برای گسترش نفوذ خود بهره‌برداری خواهند کرد.
ژنرال فیلیپ بریدلاو، فرمانده عالی سابق نیروهای ناتو، در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست گفت: «بارها شنیده‌اید که طبیعت از خلاء بیزار است؛ اگر ما درگیر نشویم، دیگران این کار را خواهند کرد.»
در همین راستا، وزیر امور خارجه آمریکا، مارکو روبیو، ماه جاری اعلام کرد که 83 درصد از برنامه‌های تحت مدیریت آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) کاهش یافته است. وی افزود که میلیاردها دلار از این بودجه صرف پروژه‌هایی شده است که هیچ‌گونه سودی برای منافع ملی ایالات متحده نداشته و در مواردی حتی به آن آسیب رسانده است.
نزدیک به یک‌چهارم از بودجه این آژانس به آفریقا اختصاص یافته بود که با این تغییرات، کارمندان بسیاری از این آژانس از کشورهای مختلف فراخوانده شده‌اند و در مرخصی به‌سر می‌برند.
اما در مقابل در جمهوری آفریقای مرکزی، روسیه با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حال گسترش نفوذ خود است. خانه روسیه، که مرکز فرهنگی تحت حمایت کرملین در این کشور است، اخیراً تصویری از مدیر خود منتشر کرده که داروهایی برای درمان سل و HIV را به مقامات این کشور تحویل می‌دهد.
وزیر بهداشت آفریقای مرکزی، پیر سومسه، در مصاحبه‌ای تلویزیونی اعلام کرد: «بسیاری از دولت‌ها به دنبال پر کردن شکاف ایجاد شده به دلیل کاهش بودجه ایالات متحده هستند و امیدوارند که روسیه اقدامات بیشتری را در این راستا انجام دهد.»
همچنین گروه واگنر، نیروی شبه‌نظامی تحت حمایت کرملین، با همکاری‌های نظامی و اقتصادی در کشورهای آفریقایی، نقش مهمی در گسترش نفوذ روسیه ایفا کرده است. سخنگوی وزارت خارجه روسیه، ماه گذشته از کاهش حضور آمریکا در آفریقا استقبال کرد و آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده را به‌عنوان ابزاری برای دخالت در امور کشورهای دیگر توصیف کرد.
کاهش قدرت و نفوذ آمریکا در آفریقا، نه‌تنها عرصه‌ای برای رشد و شکوفایی چین و روسیه به‌عنوان بازیگران اصلی این قاره ایجاد کرده، بلکه معادلات سیاسی و اقتصادی را به‌طور اساسی دگرگون کرده است. این تحولات به‌ویژه برای جمهوری اسلامی ایران که همواره در تلاش برای تقویت روابط با کشورهای آفریقایی و مقابله با سلطه‌گری غرب بوده، فرصت‌هایی نو ایجاد کرده است.
آینده‌ی این تحولات می‌تواند شکل‌دهنده‌ی سیاست‌های جهانی باشد، جایی که نقش آمریکا به‌طور فزاینده‌ای کمرنگ می‌شود و رقبا به‌ویژه چین و روسیه، به‌عنوان رهبران جدید آفریقا شناخته می‌شوند.
انتهای پیام/