باشگاه خبرنگاران پویا: وزیر کشور اردن از ممنوع شدن فعالیت اخوان المسلمین خبر داد و تاکید کرد تمامی فعالیت‌های مربوط به اخوان المسلمین و شاخه‌ها و نمایندگان آن در اردن ممنوع است.این تصمیم تلاشی برای کنترل فضای سیاسی داخلی، حرکت به‌سوی همسویی با محور سعودی–امارات، و نیز فرستادن سیگنال‌هایی به غرب و اسرائیل است.
وزیر کشور اردن، مازن الفرایه، اعلام کرد که فعالیت گروه اخوان‌المسلمین در این کشور ممنوع شده است.
به گفته وی این گروه به عنوان یک سازمان غیرقانونی شناخته می‌شود و تمامی دفاتر آن تعطیل و دارایی‌هایش مصادره خواهد شد. همچنین، هرگونه فعالیت یا تبلیغ ایدئولوژی این گروه ممنوع بوده و با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.
الفرایه علت این تصمیم را اینگونه بیان کرده است: اعضای اخوان‌المسلمین در حال برنامه‌ریزی برای حملات به مکان‌های مهم بوده‌اند و این اقدامات امنیت و وحدت ملی کشور را تهدید می‌کند.
وی همچنین اعلام کرد که هرگونه تعامل یا انتشار اطلاعات مرتبط با این گروه و شاخه‌های آن در اردن ممنوع است.
این تصمیم در پی دستگیری 16 نفر از اعضای این گروه به اتهام ساخت سلاح و برنامه‌ریزی برای حملات اتخاذ شده است. پیش‌تر نیز در سال 2016، دفتر مرکزی اخوان‌المسلمین در امان تعطیل شده بود.
اخوان‌المسلمین از دهه 1940 در اردن فعالیت داشته و شاخه سیاسی آن، جبهه عمل اسلامی، یکی از احزاب اصلی مخالف در پارلمان این کشور بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر، روابط این گروه با دولت اردن تیره شده و اقدامات قانونی متعددی علیه آن صورت گرفته است.
اخوان المسلمین اردن در انتخابات پارلمانی 2024 برای اولین بار از سال 1989 توانست به بیش از 20 درصد از کرسی‌های پارلمان در این کشور دست پیدا کند؛ اخوانی‌ها موفق شدند 32 کرسی از مجموع 138 کرسی پارلمان این کشور را به خود اختصاصی دهند.
اخوانی‌ها 17 کرسی از 41 کرسی حزبی و 14 کرسی نیز از مناطق مختلف اردن را بدست آورده بودند که دستاوردی کم‌سابقه برای این جریان اسلام‌گرا محسوب می‌شد.
تحلیلگران معتقدند که این اقدام دولت اردن نشانه‌ای از تغییر رویکرد در قبال گروه‌های اسلام‌گرا و تلاش برای حفظ ثبات داخلی در مواجهه با تهدیدات امنیتی است.
این جریان هماهنگی و برگزاری تجمعات ضداسرائیلی در اردن را نیز برعهده داشت و با توجه به حضور جمعیت قابل توجه فلسطینی ها در اردن، یک تهدید امنیتی برای رژیم صهیونیستی محسوب می‌شود.
ممنوعیت فعالیت اخوان‌المسلمین در اردن دلایل متعددی دارد که می‌توان آن‌ها را در سه سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی تحلیل کرد:
سطح اول: تحلیل داخلی (امنیت، سیاست و انسجام ملی)
1. تهدید امنیتی بالقوه
دولت اردن، به‌ویژه در دوران پادشاه عبدالله دوم، با دقت بالایی نسبت به حفظ ثبات داخلی حساس بوده است.
در فضای پس از جنگ غزه، دولت نگران رادیکالیزه شدن فضای عمومی و شکل‌گیری اعتراض‌های توده‌ای، به‌ویژه در مناطق فلسطینی‌نشین اردن (مثل اردوگاه‌ها) بود.
اخوان‌المسلمین، به دلیل ریشه‌های ایدئولوژیک اسلامی و حمایت از مقاومت فلسطین، می‌توانستند این بستر را به تحرکات سیاسی بدل کنند.
2. مدیریت اپوزیسیون ساختارمند
اخوان‌المسلمین، برخلاف برخی گروه‌های دیگر، ساختار تشکیلاتی منسجم و تاریخی در اردن دارد.
شاخه سیاسی آن‌ها، یعنی جبهه عمل اسلامی، در گذشته حضور مؤثری در پارلمان داشت و گاه در مواضعی مخالف سیاست‌های دولت ظاهر می‌شد.
حذف قانونی یا محدودسازی اخوان به دولت این فرصت را می‌دهد که فضای سیاسی را بیش از پیش کنترل‌پذیر و پیش‌بینی‌پذیر کند.
سطح دوم: تحلیل منطقه‌ای (موازنه میان بلوک‌های عربی)
1. همسویی با محور سعودی–امارات–مصر
اردن در سال‌های اخیر تلاش کرده به محور عربستان سعودی و امارات نزدیک‌تر شود تا از حمایت‌های مالی و سیاسی این کشورها بهره‌مند گردد.این کشورها اخوان‌المسلمین را یک تهدید جدی می‌دانند و خواهان طرد کامل این جریان از کشورهای عربی هستند.
ممنوعیت اخوان در اردن به منزله یک ژست همگرایی استراتژیک با این محور تلقی می‌شود.
2. فاصله گرفتن از محور ترکیه–قطر
قطر و ترکیه به‌عنوان دو حامی جدی جریان اخوان‌المسلمین در منطقه شناخته می‌شوند. در شرایطی که مناسبات آنکارا–دوحه–تهران در برخی پرونده‌ها به هم نزدیک شده‌اند، اردن با این اقدام تلاش دارد فاصله سیاسی‌اش را از این بلوک بیشتر کند و استقلال دیپلماتیک خود را حفظ نماید.
سطح سوم: تحلیل بین‌المللی (غرب، اسرائیل و روند صلح)
1. ارسال سیگنال به غرب
اگرچه غرب رسماً اخوان را تروریستی نمی‌داند (به جز آمریکا برای برخی شاخه‌ها)، اما به دنبال کاهش نفوذ اسلام‌گرایان در دولت‌های عربی است.
ممنوعیت اخوان در اردن می‌تواند حمایت پنهان یا علنی بازیگران غربی را به همراه داشته باشد، به‌ویژه در شرایط حساس خاورمیانه پس از جنگ غزه.
2. رضایت غیررسمی اسرائیل
اردن به‌عنوان یکی از معدود کشورهای عربی دارای روابط رسمی با اسرائیل، همواره تلاش کرده تا میان خواست‌های مردم و ملاحظات استراتژیک توازن ایجاد کند.
ممنوعیت اخوان، که همواره به شدت منتقد اسرائیل بوده‌اند، یک پیام اطمینان‌بخش به تل‌آویو نیز محسوب می‌شود، به‌ویژه در دوره‌ای که اسرائیل نگران بی‌ثباتی در مرزهایش با اردن است.
در مجموع تصمیم به ممنوعیت فعالیت اخوان‌المسلمین در اردن را نمی‌توان تنها یک اقدام امنیتی یا داخلی تلقی کرد. بلکه باید گفت این تصمیم تلاشی برای کنترل فضای سیاسی داخلی، حرکت به‌سوی همسویی با محور سعودی–امارات، و نیز فرستادن سیگنال‌هایی به غرب و اسرائیل است.
این اقدام، بیش از آن‌که صرفاً واکنشی به یک تهدید باشد، یک تصمیم راهبردی برای بازتنظیم جایگاه اردن در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی است.
پایان پیام/