باشگاه خبرنگاران پویا: در حالی که به روزهای پایانی بازبینی آثار چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر نزدیک میشویم، وضعیت فیلم «قاتل و وحشی» همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. با وجود درخواست‌های مکرر حمید نعمت‌الله و حمایت گسترده هنرمندان، هنوز مشخص نیست آیا این فیلم به نمایش درخواهد آمد یا نه.
با نزدیک شدن به زمان اعلام اسامی فیلم‌های منتخب جشنواره فجر، خبرها از بلاتکلیفی فیلم «قاتل و وحشی» به گوش می‌رسد.
طبق شنیده‌ها، هیأت انتخاب جشنواره امسال نیز مانند سال‌های گذشته، این فیلم را تا اکنون بازبینی نکرده است.
این در حالی است که حمید نعمت‌الله، کارگردان اثر، هفته گذشته با انتشار نامه‌ای رسمی از مسئولان جشنواره خواسته بود که «قاتل و وحشی» را در یک سانس در کوچک‌ترین سالن جشنواره اکران کنند.
در این نامه، نعمت‌الله به مشکلاتی که فیلمش با آن مواجه است، اشاره کرده و نوشته است: «درباره «قاتل و وحشی» همیشه تلاش کرده‌ام ارتباط و کنجکاوی مخاطب را از شر سایه کلمه توقیف دور نگه دارم. هرچند سکوت و مراعات بنده گویا از مراجع سلب مسئولیت کرده تا هرساله با انواع و اقسام دروغ، «قاتل و وحشی» را به سال آینده و مسئول بعدی حواله دهند.»
حمایت هنرمندان
در پی این درخواست، هنرمندان بسیاری از جمله پرویز پرستویی، هدیه تهرانی، نوید محمدزاده، محسن تنابنده و... با انتشار استوری‌هایی در شبکه‌های اجتماعی، خواستار رفع توقیف این فیلم شدند.
قاتل و وحشی: داستانی از تاریکی و نجات
فیلم «قاتل و وحشی» اثر حمید نعمت‌الله، در سال 1398 در ژانر وحشت و جنایی-معمایی به عرصه سینما معرفی شد. این فیلم با فیلمنامه‌ای از معصومه بیات و حمید نعمت‌الله، به روایت داستانی پرتنش و هیجان‌انگیز می‌پردازد که در آن شخصیت اصلی، زیبا (با بازی لیلا حاتمی)، در آستانه عروسی دخترش به دام یک باند گانگستری گرفتار می‌شود.
در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «زیبا، که در حال آماده شدن برای یکی از مهم‌ترین روزهای زندگی‌اش است، ناگهان با واقعیتی تلخ مواجه می‌شود. او اسیر باندی می‌شود که در سایه‌های تاریک شهر فعالیت می‌کند و هیچ راه فراری برایش باقی نمی‌گذارد. این در حالی است که دخترش نیز بی‌خبر از خطرات پیش رو، عازم همان مکان است. زیبا با تمام قوا می‌جنگد تا خود و دخترش را نجات دهد، و این نبرد نه تنها برای بقا، بلکه برای حفظ عشق و امید در دلش است.»
گفتنی است بازیگرانی همچون لیلا حاتمی، امین حیایی، شهرام حقیقت‌دوست، ستاره اسکندی، شهرام قائی، سام نوری، علی علائی، عزت‌الله رمضانی‌فر و یاسمن معینی در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
ماجرای توقیف «قاتل و وحشی» چه بود؟
اما سرنوشت این فیلم به سادگی رقم نخورد. «قاتل و وحشی» در میانهٔ راه ساخت به دلیل مشکلات مالی متوقف شد و همچنین به دلیل اختلافات مالکیتی نتوانست مجوز حضور در جشنواره فجر 98 را کسب کند. با این حال، پس از پایان مراحل صداگذاری و ساخت موسیقی، فیلم در پاییز 1399 آمادهٔ نمایش شد. اما همچنان با موانع بیشتری روبرو بود.
انتقادات و واکنش‌ها به توقیف این فیلم از سوی وزارت ارشاد افزایش یافت. با وجود دریافت نقدهای مثبت از تماشاگران خصوصی، پروانه نمایش فیلم برای اکران عمومی صادر نشد و این موضوع انتقادات شدیدی را از سوی هنرمندان و مردم به دنبال داشت.
سرانجام، پس از 4 سال توقیف و چندین بار ممانعت از حضور در جشنواره فیلم فجر، در تاریخ 6 اسفند 1401 پروانه نمایش «قاتل و وحشی» فقط برای اکران در خارج از کشور صادر شد. سازمان سینمایی در بیانیه‌ای اعلام کرد که اگرچه مضمون فیلم دارای فضایی ملتهب و خشن است، اما دلیل عدم نمایش آن تنها به تصاویر بازیگر زن با موی تراشیده بازمی‌گردد.
نظرات منتقدان و افرادی که فیلم را به صورت خصوصی تماشا کردند چه بود؟
تعدادی از منتقدان و سینماگران نیز به بررسی کیفیت این فیلم پرداخته و نظرات مثبتی درباره آن ابراز داشته‌اند.
نیما حسنی‌نسب، منتقد سینما، پس از تماشای این فیلم نوشته بود: «این قاتل و وحشی با هر معیاری از مهم‌ترین دستاوردهای سینمای ایران در دهه نود است که در سال پایانی یک دهه‌ی پر آشوب و در بدترین شرایط فکری و کیفی سینمای ما ظاهر شده تا روایت سینماییِ دقیقی از جنون و تباهی باشد. زیبایی‌شناسی منحصر به فرد فیلم‌ساز به اوجی مثال‌زدنی و لحن و مودی کم‌یاب در حد و اندازه‌های محدود سینمای ایران رسیده و نگاه متفاوت و رادیکال‌اش به مقوله خشونت علیه زنان ورِ دیگر «رگ خواب» است. نقد و تحلیل فیلم بماند به وقتش؛ عجالتاً امیدوارم همه آنها که نقشی در تولید و نمایش این فیلم دارند، «قاتل و وحشی» را به‌حق از نقاط عطف کارنامه سینمایی یا مدیریتی‌شان بدانند و تلاش کنند دیده شود.»
حبیب رضایی، بازیگر سینما، در یکی از یادداشت‌های خودنوشته بود: قاتل و وحشی به جرأت یکی از منحصربه فردترین تصاویر و روایتهای سینمایی است که می‌توان از یک قاتل کلیشه‌های رایج،یعنی حمید نعمت الله انتظار داشت. میزان رهایی نگاه و روایت کاملا مدرن و درعین حال‌سینمایی،حالا در این«بچه خلف سینما» عجیب به بلوغ رسیده است... بگذریم که امروز گویا قرار است برای مجوز یا عدم مجوز این فیلم تصمیم گرفته میشد!
از اینکه اصلا نفس این فرایند در ساحت هنر چه جایگاهی دارد،باید در فرصتی‌دیگر نوشت و گفت‌اما... از امثال حمیدنعمت‌الله، هرگزهیچ آسیب و عارضه‌ای به مخاطب اصیل سینما نمی‌رسد. سختی‌ها و گرفتاری‌ها همیشه از غیراهالی و ناخلف‌ها،سوغات رسیده... سینما را از سینما دریغ نکنیم ... در این همه وفور محدودیت ، لااقل امید تماشا را به چشمان بسته حواله ندهیم. باقی بماند در مجالی غیر ازمجاز... همین.
علی علائی نیز نوشته بود: قاتل و وحشی آخرین ساخته «حمید نعمت‌الله» همچون خود فیلم جنون‌آسا، وهم‌آلود، هراسناک، دیوانه‌وار، وحشی و همچون سرنوشت فعلی آن مبهم، تاریک، مجروح و رنجور است.
«قاتل و وحشی» به جرات متفاوت‌ترین و عجیب‌ترین فیلم سینمای ایران و در عین حال مخاطب‌پسند و پرفروش خواهد بود.
فضای لوکیشن اصلی فیلم، به شکل بیرحمانه‌ای یک مرکز جراحی روح و روان و تن و عشق را تداعی می‌کند. جراحاتی که نه تنها در جلوی دوربین که حتی در پشت آن، با کاردانی نعمت‌الله ذهنیت و عینیت را در هم آمیخته‌است.
نعمت‌الله چنان بر حال عوامل پشت و جلوی دوربین تاثیر گذاشت که تلخی و سهمگینی آن در ریزترین جزئیات فیلم تنیده شد. فضاسازی و لحن و ساختار فیلم میخکوب کننده‌اند و بازی بازیگران ترازها و معیارهای بازیگری و بازی گرفتن را در سینمای ایران جابجا کرده‌است.
در این فیلم نیز همچون پیش‌بینی رکود اقتصادی در «بی‌پولی»، فروپاشی اخلاقی در «آرایش غلیظ»، تبارشناسی و رویکرد جامعه‌شناسانه رفتار حاسدانه در «شعله‌ور»، به شکلی هراس‌انگیز کنش ناهنجار هر کدام از ما در شرایطی بغرنج، آخر خطی و آخرالزمانی نشان داده می‌شود.
شرایطی که در این روزها و با پیش‌بینی فروپاشی اقتصادی و اخلاقی ناشی از شیوع ویروس کرونا و تلاش برای بقا، به خوفناک‌ترین شکلی محتمل می‌نماید. بقا و میل و تمنای خشونت‌آمیز به آن، راز و کانسپت «قاتل و وحشی» و در تطبیق با شرایط این روزهاست.
این مکاشفه‌ها گوهر هنرمند اصیل است. نعمت‌الله می‌گفت هر آنچه آموخته و تجربه کرده و آزموده را تنها و تنها به عشق مخاطبان جدی سینما که در میان مردم‌اند در این فیلم به کار گرفته‌است. وقتی از او پرسیدم: «می‌دانی این فیلم را باید به چه کسی تقدیم کنی؟» پاسخی داد که منتظرش بودم: «با شباهت محتوایی و تنهایی و تلخی و بی‌سنگری و رنجی که بابت ساخت فیلم کشیده‌ام، شاید باید آن را به پاکباخته‌ای چون #ساموئل_خاچیکیان تقدیم کنم» «حمید نعمت‌الله» این فیلم را با درد و رنج و عشق، و در بدترین شرایط جسمی و روحی‌اش با پاکدستی ساخت.
مهدی یزدانی‌خرم، روزنامه نگار و منتقد ادبی درباره این فیلم نوشت: «نعمت الله قصه ی مداوم کشتن ،کشته شدن، کشاندن، کشتگان را به هم پیوند میزند. ریتم فیلم حیرت آور و منحنی حرکت اش از یک رئالیسم ژانری به یک اکسپرسیونیسم تمام عیار کلاس درس است. ما با ورود لیلا حاتمی به جهان شهرام حقیقت دوست حبس میشویم تا مگر لیلا شیطان را شکست دهد، ولو موقتی. اگر کسی ادعا کرد سینمای ایران خون ندارد «قاتل وحشی» را نشان اش دهید و بگویید اینک خون، اینک قصه، اینک تاریخ و اینک سینما...»
بلاتکلیفی ادامه‌دار
با وجود تمام تفاسیر، مشکلات توقیف «قاتل و وحشی» به سال‌ها قبل برمی‌گردد و به نظر می‌رسد که همچنان ادامه دارد.
حمید نعمت‌الله که امسال متقاضی حضور در جشنواره با «بُت» بود، به دلیل وقفه یک هفته‌ای در ضبط آن، احتمال می‌رود از حضور در دوره چهل‌و‌سوم، با این فیلم جا بماند.
گفتنی است لیلا حاتمی در این فیلم نیز یکی از نقش‌های کلیدی را ایفا می‌کند.
آینده‌ای نامعلوم
اکنون باید منتظر ماند تا ببینیم آیا هیأت انتخاب جشنواره فجر امسال طلسم توقیف «قاتل و وحشی» را با بازبینی این اثر می‌شکند یا اینکه پس از 6 سال، سینمادوستان همچنان حسرت تماشای این فیلم را خواهند داشت.
با توجه به فرصت محدود باقی‌مانده تا اعلام اسامی فیلم‌های منتخب، زمان برای تصمیم‌گیری سریع‌تر احساس می‌شود.
در نهایت، وضعیت «قاتل و وحشی» نه تنها موضوعی برای بحث در میان سینماگران بلکه نشانه‌ای از چالش‌های موجود در مسیر تولید و نمایش آثار سینمایی است.
امید است که با توجه به حمایت‌های گسترده هنرمندان، منتقدان و سینماگران، فرصتی برای تماشای این اثر سینمایی فراهم شود.
پایان پیام/