باشگاه خبرنگاران پویا؛ ناتو پس از کاهش نقش فرانسه در غرب آفریقا، به‌دنبال تقویت جایگاه خود در منطقه ساحل آفریقاست تا جایگاه خود در برابر رقبا را تقویت کند.
منطقه ساحل صحرا در شمال آفریقا از اقیانوس اطلس تا دریای سرخ کشیده شده است،
این منطقه که تنوع اقلیمی خاصی دارد و میان کشورهای عرب شمال آفریقا و کشورهای جنوبی حائل است، در سال‌های اخیر به‌شدت مورد توجه قدرت‌های خارجی قرار گرفته است.
در دو دهه اخیر، جریانات تروریستی تکفیری در این منطقه بسیار رشد کرده‌اند و این امر پای کشورهای عضو ناتو و روسیه را به این منطقه باز کرده اما در عمل به افزایش جنگ سرد این کشورها دامن زده است.
کاهش نفوذ فرانسه در این منطقه و افزایش توجه به شاخ آفریقا (شمال شرق آفریقا) موجب شده است سایر اعضای ناتو در رقابت با چین، روسیه و ترکیه فکر ویژه‌ای برای افزایش نفوذ در این منطقه داشته باشند.
ناتو به‌دنبال رویکرد جدید
به گزارش قرائات افریقیة، ائتلاف ساحل آفریقا در آستانه تغییرات ارتباطی استراتژیک مهمی با ناتو قرار دارد که انتظار می‌رود در نشست آتی این سازمان در ژوئن 2025 آشکار شود.
در نشست اخیر وزرای خارجه ناتو در بروکسل (دسامبر 2024)، وضعیت منطقه ساحل و سیاست‌های آینده ناتو در قبال این منطقه مورد بحث قرار گرفت.
هدف اصلی اقدامات پیش‌ِروی ناتو، تضعیف "ائتلاف کشورهای ساحل" (متشکل از مالی، نیجر و بورکینافاسو) یا حداقل کاهش قدرت نظامی و امنیتی آن است،
این ائتلاف به‌دلیل همکاری نزدیک با روسیه و چین، به یک مانع جدی برای سیاست‌های غرب در منطقه تبدیل شده است.
ناتو تأکید دارد که فعالیت‌های نظامی ائتلاف ساحل، که به‌طور رسمی با هدف مبارزه با تروریسم و گروه‌های مسلح خشونت‌آمیز تعریف شده است، به‌صورت گسترده‌ای با سیاست‌های غربی در تضاد قرار دارد،
در عین حال، سیاست‌های ناتو در این منطقه به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر تغییرات پیش‌بینی‌شده در سیاست‌های دولت دونالد ترامپ قرار خواهد گرفت که از ژانویه 2025 به‌طور رسمی آغاز به کار می‌کند.
اهمیت راهبردی منطقه ساحل برای ناتو
ائتلاف ساحل در سیاست‌های ناتو، همواره به‌عنوان بخشی از "جنوب اروپا" و مرتبط با مسائل منطقه شمال آفریقا مطرح بوده است،
این منطقه به‌دلیل موقعیت ژئوپولیتیک و پتانسیل‌های سیاسی و اقتصادی‌اش در قاره آفریقا، نقشی کلیدی در امنیت اروپا ایفا می‌کند.
بر اساس گزارش‌های ناتو، منطقه ساحل با چالش‌هایی همچون تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تغییرات اقلیمی، و ناآرامی‌های اجتماعی روبه‌رو است که مستقیماً امنیت اروپا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در نشست وزرای خارجه ناتو در آوریل 2024، که هم‌زمان با هفتادوپنجمین سالگرد تأسیس ناتو برگزار شد، "کمیته کارشناسان مستقل" پیشنهاداتی را برای تقویت سیاست‌های ناتو ارائه داد،
این پیشنهادات شامل توسعه همکاری با سازمان‌های بین‌المللی، تمرکز بر امنیت دریایی، مقابله با خشونت، و بهبود توانمندی دولت‌های محلی برای مدیریت چالش‌های امنیتی بود.
رقابت قدرت‌ها در منطقه
خروج فرانسه از برخی کشورهای آفریقای مرکزی و غربی، از جمله سنگال و چاد، فرصتی برای روسیه و چین فراهم کرده است تا نفوذ خود را در این منطقه گسترش دهند.
در این میان، اوکراین نیز به‌عنوان یک بازیگر غیرمنتظره در این رقابت ظاهر شده است.
کی‌یف با حمایت‌های اطلاعاتی و نظامی از گروه‌های مخالف دولت‌های مالی، نیجر و بورکینافاسو، تلاش می‌کند نفوذ روسیه را کاهش دهد.
گزارش‌هایی از استفاده اوکراین از تسلیحات ممنوعه مانند فسفر سفید و آموزش نیروهای آفریقایی برای حملات علیه نیروهای دولتی منتشر شده است،
این اقدامات منجر به شکایت رسمی دولت‌های مالی، نیجر و بورکینافاسو به شورای امنیت سازمان ملل شده است.
تغییرات آینده و نقش کشورهای ثالث
با کاهش نفوذ فرانسه و تشدید رقابت روسیه و چین، ناتو در تلاش است از کشورهای دیگر برای حفظ حضور خود در منطقه استفاده کند، به‌عنوان نمونه، جمهوری چک اخیراً نیروهای ویژه‌ای را به موریتانی اعزام کرده است تا در چارچوب برنامه ناتو، ارتش این کشور را آموزش دهد، این اقدام بخشی از استراتژی ناتو برای تقویت همکاری با دولت‌هایی است که تاکنون "موضع خصمانه‌ای" در منطقه ساحل نداشته‌اند.
منطقه ساحل آفریقا (مالی، نیجر، بورکینافاسو و برخی از دولت‌های همجوار) به‌دلیل منابع طبیعی غنی، از جمله نفت، گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر، و همچنین نرخ بالای رشد جمعیت، اهمیت راهبردی بالایی برای ناتو و اروپا دارد.
در حالی که روسیه و چین به‌دنبال افزایش نفوذ خود در این منطقه هستند، ناتو سعی دارد با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و نظامی، موقعیت خود را حفظ و چالش‌های امنیتی منطقه را مدیریت کند.
پایان پیام/+