باشگاه خبرنگاران پویا: عباس عراقچی به‌عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی یکی از پرکارترین اعضای دولت چهاردهم در سه ماه اخیر دانست که علی‌رغم شرایط پیچیده زمان حاضر منطقه و جهان به‌خوبی توانسته است دیپلماسی کشور را به پیش ببرد که یک بعد مهم آن تصویر موفق از این تعاملات بوده است.
دولت چهاردهم زمانی کار خود را شروع کرد که منطقه غرب آسیا در شرایط خاصی به‌سر می‌برد؛ از همین رو یکی از مورد توجه‌ترین وزارتخانه‌ها در دولت، وزارت خارجه بود زیرا با توجه به جریان داشتن جنگ غزه و خطر درگیری مستقیم ایران و رژیم صهیونیستی از یکسو و لزوم استمرار تلاش‌های شهید امیرعبدالهیان در عرصه بین المللی، انتخاب فرد مناسب برای این وزارتخانه بسیار حائز اهمیت شد.
عباس عراقچی که از نظر سابقه یکی از دیپلمات‌های کهنه کار وزارت خارجه محسوب می شد در حالی با رای قاطع مجلس کار خود را آغاز کرد که با چالش های مختلفی روبرو بود.
دیپلماسی در شرایط جنگی
کنشگری در شرایط جنگی اقتضائات خاص خود را دارد و با توجه به پیچیدگی تحولات غرب آسیا، نیازمند تعاملات با بازیگران مختلف منطقه‌ای و بین المللی است.
ترور اسماعیل هنیه در روز تحلیف پزشکیان و حوادث ماه بعد در لبنان که به ترور سید حسن نصرالله منجر شد نیازمند اتخاذ دیپلماسی چندجانبه منطقه‌ای بود.
پس از اجرای عملیات وعده صادق 2، همزمان با تهدیدات رژیم صهیونیستی مبنی بر حمله به ایران و هدف قرار دادن تاسیسات نفتی و هسته‌ای، سفرهای منطقه‌ای وزیرخارجه با هدف گفتگو با کشورهای منطقه در مورد تحولات غزه و اقناع طرف‌ها پیرامون عدم هرگونه مشارکت در اقدام احتمالی اسرائیل علیه ایران ضروری بود.
عراقچی در راستای این روند سفرهای گسترده و پیاپی را به کشورهای لبنان، سوریه، عربستان، قطر، عراق، مصر و ترکیه انجام داد.
عراقچی در همه این دیدارها با وجود اشاره به تلاش ایران برای کاهش تنش و صلح در منطقه تاکید کرد که ایران از خود دفاع خواهد کرد و هر حمله‌ای را با قدرت پاسخ خواهد داد.
همچنین پس از اقدام تروریستی اسرائیل و تلاش برای آسیب به پدافند ایران، این اقدام با محکومیت سریع این کشورها مواجه شد.
استمرار تلاش های وزیر شهید
یکی از تلاش‌های دولت سیزدهم و وزیر خارجه وقت شهید حسین امیرعبداللهیان، به نتیجه رساندن فرآیند چندساله عضویت ایران در پیمان‌های بین المللی معتبر مانند شانگهای و بریکس بود.
ایران در سال 2005 به عنوان عضو ناظر به سازمان همکاری شانگهای پیوست و یک سال بعد برای عضویت کامل در این سازمان درخواست داد.
سرانجام با پیگیری‌های دولت شهید رئیسی در اجلاسیه 21ام سران در سال 2021، با عضویت کامل ایران موافقت شد و در کمتر از دو سال و همزمان با برگزاری اجلاس مجازی سران کشورهای عضو این سازمان در 4 ژوئیه 2023 در هند عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان تصویب و اعلام شد.
همچنین با تلاش‌های صورت گرفته، فرآیند عضویت ایران در پیمان بریکس نیز آغاز گشت که نتیجه این تلاش‌ها در دولت جدید به ثمر نشست و مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران ماه گذشته در اجلاس سالیانه این پیمان شرکت کرد.
در این راستا وزیر خارجه در مصاحبه‌هایی ضمن تاکید بر سیاست‌های دولت قبل در همکاری با شانگهای و بریکس در گفت‌وگو با شبکه روسی ایزوستیا، اشاره کرد که آینده بریکس نویدبخش است و تعدادی از کشورها و شرکایی که تمایل خود به ملحق شدن در این گروه را اعلام کرده‌اند، افزایش یافته است.
وی گفت:بریکس به تدریج به یک قطب جدید جهانی تبدیل می‌شود.
دیپلماسی عمومی قوی
اقدامات عراقچی در دو سفر مهمش به لبنان و سوریه یکی از نمونه‌های بارز دیپلماسی عمومی قدرتمند جمهوری اسلامی ایران بود.
دیپلماسی، فن و هنر اداره سیاست خارجی، تنظیم روابط بین‌المللی و حل و فصل اختلافات بین‌المللی از شیوه‌های مسالمت آمیز است و شیوه‌های اجرای متنوعی دارد که یکی از آن دیپلماسی عمومی است.
این عنصر که از دهه 1960 وارد ادبیات بین المللی شده بر عنصر مردم و افکار عمومی تاکید دارد که در سطوح مختلف انجام می‌پذیرد که شامل شیوه‌هایی مانند اعزام دانشجو به خارج، اعزام خبرنگاران، برگزاری جشنواره‌ها و جلسات فرهنگی-هنری می‌شود.
اهمیت این شیوه در تعریف قدرت نرم نهفته که جوزف نای، متفکر بزرگ عرصه روابط بین الملل علت قدرت آمریکا را این بعد می‌داند که بر بعد نظامی و اقتصادی آن ارجحیت دارد.
چند روز پس از ترور شهید نصرالله و آغاز حملات مستقیم اسرائیل به لبنان، در شرایطی که اسرائیل از فرود هواپیمای امدادرسانی ایران در فرودگاه بیروت جلوگیری می‌کرد، هواپیمای حامل عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی پس از سفر دمشق در فرودگاه بیروت فرود آمد.
عراقچی درحالی وارد بیروت شد که رژیم صهیونیستی تهدید کرده بود هر هواپیمای ایرانی در فرودگاه بیروت را مورد هدف قرار خواهد داد.
وزیر خارجه در بدو ورود به بیروت و در پاسخ به سؤال خبرنگاری دربارۀ خطرهای این سفر گفت: ما از این صحنه‌ها نمی‌ترسیم و این اتفاقات را در دوران دفاع مقدس مکرر دیده‌ایم.
ویدئوی فرود هواپیما و صحبت‌های عراقچی سبب شد تا رسانه‌های ضدمقاومت با تحریف سخنان رئیس جمهور در نیویورک دست به شیطنت رسانه‌ای بزنند تا اینگونه فضاسازی کنند که حمایت ایران از مقاومت لبنان کاهش یافته است؛ این اقدام وزیر امور خارجه ایران نه تنها خط بطلانی بر این روایت بود بلکه مکمل سخنان رهبر معظم انقلاب در نمازجمعه تهران نیز بود.
وزیر امور خارجه ایران مشابه این اقدام را بعد از حمله گروه تروریستی تحریرالشام به حلب انجام داد. سفر عراقچی به دمشق در شرایطی صورت گرفت که پیشروی سریع تروریست‌ها موجب انتشار شایعاتی مبنی بر فرار بشار اسد و کودتا در پایتخت توسط ارتش شده بود.
ویدئو و تصاویر سفر عراقچی به دمشق نقش مهمی در آرامش بخشیدن به فضای خبری روزهای اخیر داشت.
یکی از مهم ترین اقدامات در خنثی کردن این خط رسانه‌ای دروغ، حضور عراقچی در یک رستوران قدیمی سنتی در دمشق در کنار مردم این کشور بود.
همچنین انتشار تصاویر و ویدئوی دیدار عراقچی و اسد و حمایت قاطعانه ایران از سوریه بر تردید های رسانه ای اخیر پایان داد.
بدون شک به کارگیری شیوه‌های دیپلماسی در کنار سایر ابزارهای قدرت نرم و سخت، به ارتقای امنیت ملی کشور کمک می‌کند که استفاده از شیوه‌های دیپلماسی در سطوح مختلف آن می‌تواند تسهیل کننده روند سیاست خارجی ایران در منطقه و جهان باشد.
پایان پیام/